ESF-project Warme Scholen: "We willen de beste manier vinden om vooruit te gaan en onze leerlingen naar de eindmeet te brengen."

Op 24 januari vieren we de ‘Internationale Dag van het Onderwijs’. Een ideaal moment om ons onderwijssysteem niet enkel in de kijker te zetten, maar ook even tegen het licht te houden. Dat laatste neemt het ESF-project Warme Scholen ter harte. Leerkracht Kate getuigt over haar ervaring met deze vernieuwende manier van leren en lesgeven.

Bij het opzetten van projecten in samenwerking met partners hecht ESF Vlaanderen veel belang aan een inclusieve en talentgerichte aanpak. We zetten de Vlaamse burger centraal bij alle acties en initiatieven, omdat we geloven in het unieke talent van elk persoon. En dat is met het ESF-project ‘Warme Scholen’, in samenwerking met het Departement Onderwijs, niet anders. Warme Scholen hebben in deze context niets te maken met de radiator iets hoger zetten; het zijn verbindende leeromgevingen waar de unieke talenten van kinderen centraal staan. Hoe dat in zijn werk gaat en wat leerkracht Kate daarover te vertellen heeft, ontdekt u hier.

Klassiek schoolsysteem doorbreken

Warme Scholen zetten in essentie in op gepersonaliseerde leertrajecten voor leerlingen. De leerkrachten vertrekken vanuit de kerntalenten en kwaliteiten van de kinderen, om zo begeleiding op maat te bieden, aangepast aan de sterktes en behoeftes van de leerling. Door het welbevinden en betrokkenheid van leerlingen centraal te zetten, fungeren ze als hefbomen voor veerkrachtig en diep leren.

Om zo’n talentgerichte begeleiding op lange termijn te kunnen bieden, wordt het schoolsysteem in veel gevallen compleet omgegooid. In plaats van de leerlingen elk jaar over te hevelen naar een andere leerkracht, vormen de leerkrachten in een warme school een vast team dat een vaste leerlingengroep over de schooljaren heen begeleidt. Zo bouwen ze aan een leergemeenschap, waar ook ouders en de brede school actief aan deelnemen. Een Warme School vormt op deze manier een hub voor een warme buurt.

In Vlaanderen vormen zeven Warme Scholen een exemplarisch netwerk, met ondersteuning van het Fonds GavoorGeluk. Deze scholen willen een motor zijn om andere scholen in beweging te brengen. In 2022 wordt dat aantal stevig opgedreven; maar liefst 70 scholen gaan dit jaar de uitdaging aan om hun omgeving om te bouwen tot een plek waar de leerlingen écht centraal staan.

[[{"type":"media","view_mode":"media_large","fid":"5594","attributes":{"alt":"","class":"media-image","height":"480","width":"480"}}]]

(© Netwerk Warme Scholen)

Betrokkenheid van en verbondenheid met leerlingen en collega’s

Dat er bij het lesgeven wordt vertrokken vanuit de sterktes en talenten van elk kind lijkt de logica zelve, maar blijkt in realiteit niet altijd te lukken door de vele uitdagingen binnen de onderwijssector: klasgroepen worden steeds groter, de behoeften van kinderen lopen sterk uiteen, scholen vinden alsmaar moeilijker leerkrachten… Dat maakt een aanpak op maat niet altijd haalbaar. En daar wil Warme Scholen actief verandering in brengen.

Kate, leerkracht PAV en opvoedkunde in Campus Het Spoor in Mol, pleit voor deze vernieuwende manier van lesgeven. Zeven jaar geleden maakte de vakgroep waar ze deel van is de overstap naar een ander onderwijssysteem, in de lijn met de Warme School-principes. Kate vertelt over haar ervaring met en de impact van het verandertraject.

Kate: “Zeven jaar geleden besloot onze directie om, samen met ons, de structuur van de vakgroep verzorging om te gooien. Vanwaar de exacte motivatie voor het verandertraject kwam, weet ik niet. Misschien heeft het te maken met het feit dat wij als vakgroep altijd al openstonden voor nieuwe initiatieven en zochten naar meer autonomie en vrijheid om onze rol in te vullen. Vandaag werken wij in een kernteam van zeven collega’s dat zo goed als alle vakken aan alle leerlingen in onze richting verzorging geeft, van het derde tot het zevende jaar. Daarvoor hebben we mensen moeten weghalen uit andere vakgroepen, zodat ze meer uren bij ons konden presteren en echt lid werden van ons kernteam. Ook de lesstructuur en het curriculum werden aangepast, onder meer door de introductie van blokstages.

[[{"type":"media","view_mode":"media_large","fid":"5591","attributes":{"alt":"","class":"media-image","height":"360","width":"480"}}]]    [[{"type":"media","view_mode":"media_large","fid":"5592","attributes":{"alt":"","class":"media-image","height":"360","width":"480"}}]]

(© Het Spoor)

Het gevolg van deze verandering is een groter gevoel van verbondenheid en betrokkenheid met leerlingen, collega’s en ouders. Wij leren onze leerlingen tijdens die jaren samen écht kennen, en zij ons ook. Leerlingen zijn minder terughoudend om iets persoonlijks te vertellen, wat maakt dat we de moeilijke periodes beter kunnen plaatsen en elkaars kleine kantjes kunnen verdragen. Zo zijn er veel minder ‘ontploffingen’ tijdens de lessen in vergelijking met vroeger. Die betrokkenheid heeft ergens ook wel een keerzijde. Sommige zorgen over leerlingen nemen we mee naar huis. Je laat als leerkracht de dingen moeilijker los, want wij zijn er elk moment voor onze leerlingen, ook na de schooluren en buiten de schoolpoort.

De band met collega’s is er ook sterker op geworden, want we werken zeer nauw samen. Beslissingen nemen we in team, waardoor ze gedragen worden door iedereen én leerlingen weten dat het geen zin heeft om ertegenin te gaan. We staan er niet alleen voor, en dat is echt een enorme meerwaarde. Ouders weten ons ook sneller te vinden. Dat maakt dat we sneller op de bal kunnen spelen, wat een groot voordeel is.

Ik zou niet meer terug willen naar het oude systeem, ook al is het werk nu intensiever, zowel organisatorisch, onderwijskundig, emotioneel en mentaal. Dankzij de flexibiliteit van vandaag krijgen we onze leerlingen aan de eindmeet, met individuele trajecten en aanpassingen als dat nodig is. We vergelijken onszelf soms met moederkloeken. Onze leerlingen zijn zowat onze kinderen waarvoor we het beste willen. En dan stopt het werk niet, ook als het soms moeilijk gaat.

[[{"type":"media","view_mode":"media_large","fid":"5593","attributes":{"alt":"","class":"media-image","height":"360","width":"480"}}]]

(© Het Spoor)

De verandering binnen onze vakgroep zet zich intussen verder. We blijven nadenken over manieren om vooruit te gaan. Zo overwegen we om als klastitularis mee te groeien met de klasgroep, in plaats van de klas na een jaar over te hevelen naar een andere leerkracht. We willen graag ook meer per graad werken en minder focussen op leerjaren. Uiteindelijk komt het telkens neer op dit: de beste manier vinden om vooruit te gaan en onze leerlingen naar de eindmeet te brengen."

Meer info over Warme Scholen via https://www.warmescholen.net/inspiratie