Gendergelijkheid? Misschien doen we maar alsof we het begrijpen - ESF Vlaanderen kleurt de internationale Vrouwendag in

Op donderdag 5 maart discussieerden een veertigtal Vlaamse prominenten op vraag van ESF Vlaanderen over de uitdagingen van de Vlaamse arbeidsmarkt met gendergelijkheid, diversiteit en inclusie als invalshoeken. Het doel? Concrete beleidsaanbevelingen verzamelen. Deze ‘visionaire genderdag’ vond niet toevallig plaats net voor de internationale Vrouwendag van 8 maart.

Het Europees Sociaal Fonds staat voor een nieuwe programmaperiode 2021-2027. Het zoekt daarvoor traditioneel bottom-up input om – in samenspraak met het lokale arbeidsmarktbeleid – de juiste accenten te leggen qua acties en projectoproepen die die arbeidsmarkt vooruit moeten helpen.

Deze keer koos ESF Vlaanderen voor een bevraging van Vlaamse prominenten; actief op uiteenlopende terreinen. Zij lijstten de voorbije maanden de uitdagingen op waarmee volgens hen de Vlaamse arbeidsmarkt geconfronteerd wordt. Gisteren volgde dan de finale discussie in groepjes waarbij gendergelijkheid - als transversaal thema doorheen alle activiteiten in de programmaperiode - de invalshoek vormde samen met diversiteit en inclusiviteit.

Al 20 jaar een thema

In een inleidende keynote stelde filosoof Ignaas Devisch, net zoals ESF Vlaanderen-directeur Louis Vervloet, vast dat er al veel gezegd, geschreven en geprobeerd is als het gaat om gendergelijkheid. Van een spectaculaire vooruitgang kan je evenwel niet spreken. “We zijn er al 20 jaar mee bezig”, zegt Louis Vervloet “maar we zetten slechts kleine stapjes vooruit. Het is nu echt wel tijd voor vernieuwing én impact.”

Verwijzend naar Amartya Sen en zijn ‘basic equality capability’ stelde Ignaas Devisch dat we ons misschien vragen moeten stellen bij de mogelijkheden die vrouwen hebben (en bij uitbreiding iedereen die ongelijk behandeld wordt) om de kansen te benutten die hen geboden worden.

En heeft gendergelijkheid niet het nadeel van alle bekende woorden? Dat we allemaal moeten doen alsof we ze begrijpen?

Het begint vroeg

Muzikante Trixie Whitley stelde de discussie op scherp. “Van nature staat de mens open voor  diversiteit. Maar dan slaat de conditionering toe. En dat begint al voor je eerste levensjaar om is.”  Zij pleit voor een ‘bewustmakingspakket/-aanpak’ om eerst ouders, vervolgens leerkrachten en later werkgevers en alle andere ‘partijen’ waarmee een mens ‘interageert’ naar een genderbewuste, diverse en inclusieve aanpak te gidsen.

Wat de conditionering betreft, verwees Fons Leroy naar de ongelijkheid qua tijdsbesteding. Vrouwen staan nog altijd grotendeels in voor het huishouden en de zorg/opvoeding van de kinderen. Wat ben je dan met de kansen die je geboden worden? (Zie Ignaas Devisch.) Een volwaardig ouderschapsverlof voor mannen (een ‘zwangerschapsverlof’) is in dit verband een broodnodige stap die de volledige groep naar voor schoof.

Het onderwijs en de arbeidsmarkt. Een moeilijk huwelijk?

Het stijgend aantal openstaande vacatures en knelpuntberoepen wijst duidelijk op het grote onevenwicht in de Vlaamse arbeidsmarkt tussen wat de bedrijfswereld vraagt en de ‘profielen’ die beschikbaar zijn. Er wordt dan wel eens met een beschuldigende vinger naar het onderwijs gewezen.

Raymonda Verdyck, gedelegeerd bestuurder van GO!, betwist echter dat het onderwijs zich enkel zou richten op het behalen van diploma’s (die dan binnen de kortste keren achterhaald zijn volgens sommigen). “De taak van ‘het onderwijs’ bestaat erin jongeren aan de start van hun loopbaan of verdere studie te brengen met de nodige basisvaardigheden”, stelt ze. “En dan begint het pas. In die zin zou je ‘eindtermen’ misschien beter ‘begintermen’ noemen.”

Eensgezindheid was er alleszins over het feit dat gelijkheid en inclusie ‘een natuurlijk gegeven’ moeten zijn voor het onderwijs. De diversiteit van de maatschappij moet zich afspiegelen in wie er voor de klas staat. Dat zal een andere manier van rekruteren vragen die alle gemeenschappen betrekt.

En verder?

Natuurlijk passeerden ook quota de revue. Voor alle deelnemers zijn ze sowieso een middel; zeker geen einddoel. De notie ‘quotum’ wordt ook best divers ingevuld. Dus niet enkel mannen/vrouwen maar ook blank/gekleurd, hoog opgeleid/laaggeschoold, aandacht voor armoede, religie,…

De discussie raakte verder nog thema’s aan als levenslang leren, duaal leren, bevordering van het feminiene in de werkomgeving (ook bij mannen), goede praktijken uit het buitenland overnemen, aandacht voor een intergenerationele aanpak en ook: meetbare doelstellingen bepalen.

Kunstenaar Koen Van Mechelen brak ten slotte een lans voor de ‘herwaardering’ van de mensenrechten als kader voor ons denken en doen op alle vlakken. Hij kondigde daarbij een nieuw initiatief aan: een wereldwijd platform voor kunst en mensenrechten.

Dat het bovenstaande slechts een kleine selectie is van de veelheid aan meningen die deze visionaire genderdag bood, blijkt ook uit het videoverslag dat te bekijken valt op het YouTube kanaal van ESF Vlaanderen.

ESF Vlaanderen zal deze genderdag ook samenvatten in een inspiratienota gericht aan Vlaams minister van Economie, Innovatie, Werk, Sociale economie en Landbouw Hilde Crevits.