Wegwijs in Europese en Vlaamse herstelprogramma’s

De voorbije maanden hebben overheden op alle niveaus steunpakketten gelanceerd om de samenleving en de economie te herstellen en een nieuwe boost te geven na de zware terugval die COVID-19 heeft veroorzaakt. In het overzicht hierna zetten we de belangrijkste steunpakketten op een rijtje. 

Europese Unie: NextGenerationEU

NextGenerationEU is de naam van het tijdelijke herstelinstrument van 750 miljard euro, dat de lidstaten van de Europese Unie moet helpen de onmiddellijke economische en sociale schade ten gevolge van de coronapandemie te herstellen. Doel is om Europa groener, digitaler en veerkrachtiger te maken en beter voorbereid op de huidige en toekomstige uitdagingen.

Het belangrijkste instrument binnen NextGenerationEU is de Faciliteit voor Herstel en Veerkracht (FHV), beter gekend onder zijn Engelse naam Recovery and Resilience Facility (RRF), met een budget van 672,50 miljard euro aan subsidies en goedkope leningen.  Minstens 37% van de middelen is bestemd voor de groene transitie en minstens 20% voor digitale transformatie.

België kan rekenen op 5,9 miljard uit het RRF. Om dit geld te krijgen heeft België bij de Europese Commissie een nationaal plan voor Herstel en Veerkracht ingediend. Dit is een bundeling van de verschillende relanceplannen van de deelstaten. Het Vlaamse plan met de naam ‘Plan Vlaamse Veerkracht’ (zie verder) kan rekenen op 2,255 miljard euro.

REACT-EU of voluit Recovery Assistance for Cohesion and the Territories of Europe, is een ander en kleiner EU-steunpakket binnen NextGenerationEU met 47,5 miljard euro voor herstelmaatregelen naar aanleiding van de coronacrisis. REACT-EU is de opvolger van het Corona Response Investment Initiative (CRII). België heeft recht op 245 miljoen uit REACT-EU; 114 miljoen daarvan is voor Vlaanderen bestemd. Deze middelen worden in 2021 en 2022 verdeeld via het huidige ESF- en EFRO-programma en het FEAD. ESF-Vlaanderen lanceerde al de eerste oproep met middelen uit REACT-EU met name de oproep Opleidingen Telewerk. Verder zal onder meer ook de begeleidingscapaciteit van de VDAB versterkt worden met REACT-EU-middelen.

Naast RRF en REACT-EU zitten onder de koepel van NextGenerationEU nog een aantal kleinere initiatieven zoals het Fonds voor een Rechtvaardige Transitie (JTF), InvestEU en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO).

Vlaanderen: Plan Vlaamse Veerkracht en Alle hens aan dek

Het Plan Vlaamse Veerkracht is het Vlaamse herstelplan om het welzijn en de welvaart van de Vlamingen te versterken na corona. Het plan bevat krachtlijnen over alle beleidsdomeinen heen. Rode draad zijn digitalisering en duurzaamheid. Het totale budget is 4,3 miljard. Het plan omvat 7 speerpunten, 35 clusters en 180 projecten. 55 van die projecten worden gefinancierd door het het Europese herstelfonds RRF.

De afdeling ESF en Duurzaam Ondernemen operationaliseert een aantal acties uit het Vlaamse herstelplan die met RRF-middelen worden gefinancierd. Zo lanceerde het de oproep e-leren en de oproep proeftuinen transitie werk-werk, die beide in beslissingsfase zitten. Een aantal andere initiatieven zijn momenteel in voorbereiding.

De Vlaamse regering en de sociale partners sloten eind 2020 het VESOC-akkoord “Alle hens aan dek” (AHAD) over 190 miljoen aan maatregelen voor het herstel van de Vlaamse arbeidsmarkt en de verhoging van de werkzaamheidsgraad richting 80%. AHAD heeft 3 prioriteiten:

• een opleiding- en loopbaanoffensief: grootste prioriteit met 119 miljoen euro. 2021 is uitgeroepen tot het Jaar van de Opleiding
• een inclusieve en mensgerichte digitalisering: 54 miljoen euro
• een strategie gericht op een duurzame tewerkstelling voor iedereen: 17 miljoen euro

Verschillende ESF-oproepen zoals de oproep Opleidingen Telewerk dragen inhoudelijk en financieel bij tot de realisatie van de doelen van AHAD. 

Europese Structuur- en Investeringsfondsen

Naast de herstelprogramma’s die speciaal in het leven werden geroepen om de sociale en economische gevolgen van COVID-19 te bestrijden, worden vandaag ook de huidige Europese Structuur- en Investeringsfondsen volop ingeschakeld om het herstel te bevorderen. De Europese Commissie zorgde er met het Corona Response Investment Initiative (CRII) voor dat de programma’s van de lidstaten vlot konden worden aangepast om in te kunnen spelen op de nieuwe noden die veroorzaakt waren door corona. En met REACT-EU kregen de fondsen bijkomende middelen.

Meer info

NextGenerationEU: Herstelplan voor Europa | Europese Commissie

Relanceplan Vlaamse Veerkracht:   Relanceplan Vlaamse Regering – Vlaamse Veerkracht | Vlaanderen.be

Alle hens aan dek of webinar AlleHensAanDek_Infosessie.mp4 (vimeo.com)